Πριν από τις «προεδρικές» εκλογές της περασμένης Κυριακής στον κατεχόμενο Βορρά, υπήρχαν πολλές εικασίες για το τι θα συνέβαινε σε περίπτωση νίκης του ηγέτη του CTP Tufan Erhurman, ο οποίος, σε αντίθεση με τον ηττημένο προκάτοχό του, ο Ersin Tatar είναι αφοσιωμένος σε κάποιου τύπου ομοσπονδιακή διευθέτηση.
Ανώτερο μέλος της ελληνοκυπριακής διαπραγματευτικής ομάδας σε κατ' ιδίαν συνομιλία είπε ότι εάν εκλεγόταν ο Έρχουρμαν, θα ήταν έτοιμο για μια διευθέτηση. Το αν το σχόλιο έγινε με την πεποίθηση ότι ο Τατάρ θα κέρδιζε τις εκλογές και θα επέτρεπε στην ελληνοκυπριακή ηγεσία να παραμείνει στη ζώνη άνεσής της, κατηγορώντας το αδιέξοδο στην άλλη πλευρά, κανείς δεν μπορεί να πει.
Ορισμένοι πολιτικοί σχολιαστές είχαν διαφορετική άποψη. Αν εκλεγόταν ο Έρχουρμαν, ισχυρίστηκαν, θα έβαζε τον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη σε πολύ δύσκολη θέση καθώς θα αποκάλυπτε την έλλειψη ενδιαφέροντος για τον οικισμό στον οποίο έδωσε κουβέντα, γνωρίζοντας ότι ο Τατάρ δεν θα υποχωρούσε ποτέ από τη θέση του στα δύο κράτη. Το πώς θα αντιδράσει ο Χριστοδουλίδης όταν βρεθεί αντιμέτωπος με έναν Τουρκοκύπριο ηγέτη που υποστηρίζει μια ομοσπονδιακή διευθέτηση και είναι έτοιμος να διαπραγματευτεί είναι άγνωστο.
Ο Erhurman, στην εκστρατεία του, υποστήριξε αδιάκοπα την επιδίωξη μιας διευθέτησης, καθώς αυτό θα εξασφάλιζε ότι ο βορράς θα γίνει επαρχία της Τουρκίας και οι Τουρκοκύπριοι θα χάσουν την ταυτότητά τους. Δεν το είπε αυτό αλλά το υπονόησε δηλώνοντας σε προεκλογική συγκέντρωση ότι «κάθε γωνιά αυτού του νησιού θα είναι Ευρώπη». Υποσχέθηκε ότι «δεν θα υπάρχει ευρωπαϊκός νότιος ή μεσανατολικός βόρεια του νησιού». Μόνο μέσω της επανένωσης στο πλαίσιο μιας ομοσπονδιακής ρύθμισης θα μπορούσε να εκπληρώσει την υπόσχεσή του.
Υπάρχει, ωστόσο, ένα μεγάλο ερωτηματικό για τη θέση της Τουρκίας. Η Άγκυρα υποστήριξε πλήρως την αδιάλλακτη στάση του Τατάρ σε δύο κράτη και είναι αδύνατο να πιστέψει κανείς ότι είχε παρασύρει την Τουρκία στον τρόπο σκέψης του. Στην πραγματικότητα, η ιδέα των δύο κρατών εκφραζόταν από την Τουρκία πριν από την εκλογή του Τατάρ, αφού ο τότε πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης είχε εκφράσει την υποστήριξή του σε μια συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας στο Crans-Montana το 2017. Τούρκοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι υποστήριξαν επίσης από τότε, όχι αδικαιολόγητα, ότι μετά από 50 χρόνια αποτυχημένων προσπαθειών να επιτευχθεί συμφωνία για ομοσπονδιακή διευθέτηση εκεί. Ήταν καιρός για μια διαφορετική λύση.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν συνεχάρη τον Ερχουρμάν για τη συντριπτική νίκη του τη Δευτέρα, ενώ την Παρασκευή είπε ότι πρόκειται για «σημαντικές εκλογές και η βούληση των Τουρκοκυπρίων γίνεται ιδιαίτερα σεβαστή από εμάς». Είπε επίσης ότι η πόρτα του θα είναι ανοιχτή για τον νέο Τουρκοκύπριο ηγέτη και όταν θα επισκεφθεί στα τέλη της επόμενης εβδομάδας, «θα συζητήσουμε λεπτομερώς τις σχέσεις μαζί τους».
Ο Ερντογάν δεν ανέφερε την ειρηνευτική διαδικασία στην Κύπρο την Παρασκευή, αλλά έκανε ένα σχόλιο που θα μπορούσε να είναι ένδειξη των προθέσεων της Τουρκίας. «Δεν επενδύσαμε τόσα πολλά στη βόρεια Κύπρο για τίποτα», είπε, κάτι που θα μπορούσε να εκληφθεί ότι σημαίνει ότι δεν υπάρχει περίπτωση η Τουρκία να εγκαταλείψει τον έλεγχό της στο βορρά. Εάν υπήρχε μια διευθέτηση και ολόκληρη η Κύπρος γινόταν μέρος της ΕΕ, όπως επιθυμεί ο Erhurman, δεν θα υπήρχε ανταπόδοση για τη μεγάλη επένδυση της Τουρκίας στον Βορρά.
Τρόπο αντιμετώπισης αυτής της τουρκικής ανησυχίας προτείνει ο πρώην ηγέτης του Ντίσυ Αβέρωφ Νεοφύτου σε σχόλιο που δημοσίευσε επίσης σήμερα η Cyprus Mail. Ο Νεοφύτου υποστηρίζει ότι μια ομοσπονδιακή διευθέτηση θα μπορούσε να είναι προς το συμφέρον όλων. Η Τουρκία, για παράδειγμα, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα Safe Defense Fund της ΕΕ, στο οποίο η πρόσβαση αυτή τη στιγμή εμποδίζεται από την Κύπρο και την Ελλάδα, καθώς και να προχωρήσει σε συνομιλίες για την τελωνειακή ένωση. Η ΕΕ, η οποία θέλει η Τουρκία στα αμυντικά της σχέδια και να έχει πρόσβαση στο Safe, θα δει τις σχέσεις με την Άγκυρα να τίθενται σε υγιή βάση ως αποτέλεσμα μιας διευθέτησης. Οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας θα μπορούσαν επίσης να βελτιωθούν και η περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία να διευρυνθεί.
Όλες αυτές οι εξελίξεις δεν θα αποτελούσαν μόνο επιστροφή στη μεγάλη επένδυση της Τουρκίας στον Βορρά, αλλά θα βοηθούσαν και τα αμυντικά σχέδια της ΕΕ και θα άνοιγαν τον δρόμο για στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, το οποίο έχει κλείσει ως αποτέλεσμα του Κυπριακού. Η ευθυγράμμιση των κοινών συμφερόντων, στην οποία αναφέρθηκε ο Νεοφύτου στο άρθρο του, θα έδινε κάποιες ελπίδες για μια σημαντική πρόοδο, αν υποθέσουμε ότι οι πλευρές θέλουν πράγματι μια συμφωνία.
